Hiyeroglif Aydınlatan Bilgi Sitesi
Sözcü müellifi Deniz Zeyrek, iktidarın döviz muhafazalı TL mevduatı olarak duyurduğu yeni sistemin 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından “hata” olarak nitelediğini hatırlattığı yazısında, “Eğer tarih tekerrür ederse 80’lerde yaşayanlar nasıl 70’lerde yapılan yanlışın bedelini ödediyse, bizden sonraki kuşaklar de artık yapılan yanılgının bedelini ödeyecek” dedi.
Zeyrek iktidarın duyurduğu döviz muhafazalı TL mevduat planını değerlendirdiği bugünkü yazısında şunları kaydetti:
Özal, 16 Eylül 1989 günü bir basın toplantısı yapar. Özal’ın gündeminde Dövize Çevrilebilir Mevduat (DÇM) uygulamasının sonuçları vardır. 1970’den itibaren uygulanan yol Türkiye’ye oldukça yüklü bir borç çıkarmıştır ve o borcun son taksiti 1 Eylül 1989 günü ödenmiştir. Özal, Başbakan olarak yaptığı 28. basın toplantısına şu sözlerle başlar:
‘İleride tarihçilerin bahsedeceği bu basın toplantısını yapmak muhtaçlığını duydum. Şayet bu deneyimden Türkiye’nin öğrendikleri unutulursa, birebir yanlışlar tekrar edilirse, Türkiye’nin tekrar büyük sıkıntılarla müsabakası, karanlık ve hüzün verici günlere dönmesi işten bile değildir.’
Özal, basın toplantısında DÇM ile yapılan en kıymetli yanılgıyı şöyle izah eder:
‘Hata, kur farkının da Merkez Bankası tarafından üstlenilmesiydi. Maalesef Türkiye kur farklarını öderken çok zorlandı. Zira kur farkının rastgele bir karşılığı yoktu. Devlet Merkez Bankası kanalıyla bu karşılıkları finanse etmek zorunda kaldı. Merkez Bankası bu taksitleri ödemek için kur farkı kadar para basmak, yani emisyon yapmak zorunda kalıyordu.’
Özal, 1980’den 1989’a dek basılan 4 trilyon 341 milyarın 2 trilyon 178 milyarının DÇM ve Garantisiz Ticari Borçlar’ın ödenmesi için kullanıldığını da açıklamıştı. Özal’a nazaran, ANAP iktidarı DÇM için bu paraları ödemeseydi, ekstradan 9000 okul, 900 orta uzunluk fabrika, 500 hastane, 4000 km. otoyol yapabilirdi. Bugünkü DKM uygulamasında döviz yükselirse kur farkı peşin peşin Merkez Bankası ile Hazine’ye yıkılmış aslında.
Yani Özal’ın ‘hata”’dediği açık açık yapılmış. Durum ortada. Şayet tarih tekerrür ederse 80’lerde yaşayanlar nasıl 70’lerde yapılan yanlışın bedelini ödediyse, bizden sonraki kuşaklar de artık yapılan yanılgının bedelini ödeyecek.
Yazının tamamını okumak için .