Muhalefetten Çavuşoğlu’na “Sekretersiniz” çıkışı

Türkiye’de 3 yılı geride bırakan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, iktidarla muhalefeti TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda bakanlıkların bütçe görüşmelerinde de karşı karşıya getirdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Dışişleri Bakanlığı’nın 2022 yılı bütçe teklifini sunduğu kurulda muhalefetin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Dışişleri Bakanlığı’nın bütünüyle “sekretarya”ya döndüğüne ait çıkışlarının amacı oldu.

Kurulda CHP ismine konuşan Ankara milletvekili Bülent Kuşoğlu, Türkiye’de cumhurbaşkanlığının farklı, bakanlıkların başka siyasetleri olduğundan yakınırken bu sistem yüzünden Dışişleri’nin faal ve etkin siyaset üretemediğini, dış politik krizlerin tahlilinde süratli yol alamadığını öne sürdü. Kuşoğlu’nun bu eleştirisini CHP’li İbrahim Kaboğlu genişletirken Dışişleri Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerinde Cumhurbaşkanlığı bünyesinde kurulan Güvenlik ve Dış Siyasetler Konseyi liderinin bulunmadığına dikkat çekti.

Kaboğlu, “Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Şurası liderinin bütçe görüşmelerinde olmaması parlamenter sisteme dönüşün de bir göstergesidir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde devlet başkanlığının siyaset üretim ve uygulama merkezi olduğunu biliyoruz. Bakanlıklar fonksiyonsuz kaldı” diye konuştu.

Dışişleri Bakanlığı’nın sekretaryaya dönüştüğüne ait en sert tenkit Düzgün Partili emekli büyükelçi Ahmet Kamil Erozan’dan geldi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun mecliste kendisine yöneltilen yazılı ya da kelamlı soru önergelerine karşılık vermediği, meclisi “yok saydığı” bildirisi veren Erozan, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’na “Ucube bir sistem olan cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde otoriter bir idare vardır. Bu idarede bakanlıklar icra sekreteri pozisyonuna düşmüştür. Sayın cumhurbaşkanının size gereksinimi yoktur” diye seslendi.

Türk dış siyasetinde akıl ve mantığın devre dışı kaldığını savunan Erozan’ın diplomatlara “Hükümetin değil devletin memurlarısınız” diye seslenmesi ise kuruldaki AKP’lilerin yansısına yol açtı.

Erozan diplomatlara seslenirken “Dışişleri Bakanlığı’nın klâsik karar alma düzeneklerinin devre dışına çıktığı bir periyotta çekinmeyin, dik durun. Size bir talimat verildiğinde memur olarak yapacaksınız fakat o talimatla ilgili evraka notunuzu da koyacaksınız” diye çıkıştı. Erozan’ın bu çıkışlarına AKP sıralarından “Siz o denli mi yapıyordunuz” yansıları yükseldi.

“İşgalci güç” arbedesi

Kurulda HDP’den gelen Türkiye’nin Suriye’de “işgalci güç” olduğuna ait tenkit ise büyük arbedeye dönüştü. HDP’li Gülistan Koçyiğit, Türkiye’nin Kürt düşmanı siyasetler üretmekten vazgeçmediğini anlatırken “Afganistan’da terör estiren, bayanları hayattan koparan Taliban’ı legal gören Türkiye, ne yazık ki Suriye’nin kuzeyinde IŞİD’e karşı savaşmış Kürtlere terörist muamelesi yapıyor. Kürtlerin oradaki statüsü ulusal güvenlik sorunu sayılıyor. Rusya ile Amerika ortasında pinpon topuna dönüşen Türkiye, S-400’ler karşılığında Afrin’i işgal ediyor” diye konuştu.

Koçyiğit’in Türkiye’yi Suriye’de “işgalci güç” olarak tanımlamasına AKP ve MHP sıralarından “Ne dediğinizin farkında değilsiniz. Mecliste bu türlü konuşamazsınız” reaksiyonu yükselirken, kurulun AKP’li lideri Cevdet Yılmaz’dan Koçyiğit’e “Türkiye’nin bir diğer ülkenin toprağında gözü yoktur. Türkiye’de işgalci güç değildir” çıkışı geldi.

MHP Kayseri Milletvekili Baki Ersoy’un ise sandalyesinden kalkıp Koçyiğit’e “Haddini bil, burası Türkiye Cumhuriyeti devleti” diye bağırması ve Koçyiğit’in üzerine yanlışsız yürümesi tansiyonu tırmandırdı. Koçyiğit de ayağa kalkıp “Bir ülkenin daveti olmadan orada askeri güç bulunduruyorsanız işgalci güç olursunuz” diye çıkışırken, HDP’li Garo Paylan kurul liderini taraflı davranmakla suçladı. Komite Lideri Yılmaz’ın ise “Bu hususta tarafım. Türkiye’ye işgalci güç diyemezsiniz” kelamları tartışmayı büyütürken, Yılmaz tartışmaların gereksiz olduğunu ve meclis iç tüzüğü gereği bu çeşit mevzularda açıklama yapabileceğini savundu.

“Cumhurbaşkanımızın kararlı duruşu”

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun bakanlık bütçesini sunarken yaptığı konuşmada dış siyasetteki gelişmeleri özetlerken “Cumhurbaşkanımızın kararlı duruşu” tabirini kullanması da dikkatlerden kaçmadı. Çavuşoğlu, ABD ile sorun olan S-400 ve F-35’ler konusunda ilerleme sağlamak için Biden idaresi ile yeni bir çalışma sistemi geliştirdiklerini söyledi.

Çavuşoğlu, “S-400’ler ve F-35’ler başta olmak üzere münasebetleri problemli alanları görüşmek için bir çalışma kümesi kuracağız. Bu sefer teklif (Joe) Biden tarafından geldi. Ele alınacak mevzuları çalışıyoruz” dedi. Çavuşoğlu, Türkiye’ye tutuklu iş adamı Osman Kavala’nın hür bırakılması için davet yapan 10 büyükelçiyle yaşanan “istenmeyen adam” krizinin nasıl çözüldüğünü anlatırken “Cumhurbaşkanımızın kararlı duruşu sayesinde büyükelçiler yanlışlarını düzeltmek için bir açıklama yaptılar. Bu tıp hadsiz çıkışlara müsamaha göstermeyeceğimizi bir defa daha herkes gördü” tabirlerini kullandı.

Çavuşoğlu, hükümetin Taliban’la bağlantısına dönük tenkitlere “Taliban’la kademeli angajman ve insani hususlara dayanak siyaseti çerçevesinde bağlantı kurduk. Taliban’ı tanıma konusunda telâşlı değiliz” dedi.

Hilal Köylü / Ankara

©Deutsche Welle Türkçe