Köpek eğitmeni ve veteriner Tarkan Özvardar: Hummalı bir kısırlaştırma çalışmasıyla 15 sene içerisinde sokak köpeği diye bir şey kalmayacaktır

Köpek eğitmeni ve veteriner Tarkan Özvardar, sokak hayvanlarının toplatılması ile ilgili olarak “Genetik olarak tehlikeli bir köpek ya da ırk olduğunu söylemek mümkün değil. Şu anda ‘tehlikeli ırk’ olarak isimlendirilen köpekler, aslında yanlış insanların elinde yanlış formda yetiştirilmiş olan köpeklerdir” dedi. Özvardar, “Hummalı bir kısırlaştırma çalışmasıyla 15 sene içerisinde sokak köpeği diye bir şey kalmayacaktır” diye konuştu.

Gaziantep’te dört yaşındaki Asiye Ateş, geçen hafta Pitbull cinsi iki köpeğin saldırısı sonrası ağır yaralandı. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, Gaziantep’te yaptığı konuşmada sokak hayvanlarıyla ilgili, “Sahipsiz hayvanların yerinin sokaklar değil barınaklar olduğunu unutmamalıyız” ve “Beyaz Türkler, hayvanlarınıza sahip çıkın” açıklamalarını yaptı. Erdoğan’ın su kelamlarının akabinde; Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın genelgesi ile “aralarında Pitbull cinsi köpeklerin de olduğu birtakım hayvanlarla ilgili kontrollerin 7/24 temeliyle yapılması, sahiplenilmemiş hayvanlara el konulması ve belediyelerin havyan bakımevlerine götürülmesi” talimatı verildi.

Köpek Eğitmeni ve veteriner Tarkan Özvardar, Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) Hukuk Danışmanı avukat Senem Demirel Acer ve American Staffordshire Terrier sahibi Aybüke Gezerel; “sokak köpeği” tartışmasını ANKA Haber Ajansı’na kıymetlendirdi.

Özvardar, şunları söyledi:

“Irkından ötürü bir köpeği yaftalamak yanlışsız bir şey değil”

Genetik olarak tehlikeli bir köpek ya da ırk olduğunu söylemek mümkün değil. Zira gen çok bambaşka bir şey. Şu anda ‘tehlikeli ırk’ olarak isimlendirilen köpekler, aslında yanlış insanların elinde yanlış biçimde yetiştirilmiş olan köpeklerdir. Hiç tehlikeli olacağını düşünmeyeceğiniz bir ırkı bile yanlış yetiştirirseniz makus sonuçlarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Münasebetiyle ırkından ötürü bir köpeği yaftalamak gerçek bir şey değil. Örneğin bir insanı da çocukluğundan itibaren yanlış yetiştirirseniz çok yanlış bir karakter edinmesine neden olabilirsiniz. Bu, sahiplerin sorumluluğunda olan bir şey olduğu için bir köpeğe “tehlikeli” demeden evvel sahibiyle biraz diyalogda olmakta yarar var.

“Bilimsel altyapıyla hareket edilmesi gerekiyor”

Meclis Komisyonu’nda da yaptığımız çalışmalarda dört ırk ‘yasaklı ırk’ olarak düzenlendi. Bu köpeklerin kısırlaştırılıp mikroçipleriyle birlikte kayıt altına alındığı takdirde hayvan sahipleri bu köpekleri besleyebilecek. Ancak sonra ansızın iki ırk daha kattılar buna: American Bully ve American Staffordshire Terrier. Şimdiye kadar bir tane olaya karışmış bu ırktan köpek yok. Bu toplantı sonucunda ‘Buna neye nazaran karar verdiniz?’ diye sorduğumuzda karşılık ‘Pitbull’lara fizikî benzerliği’ oldu. Bu türlü bir doneyle bu türlü bir sınıflandırma yapılabilir mi? Bence hiç yanlışsız bir yaklaşım değil. Kesinlikle bilimsel altyapıyla hareket edilmesi gerekiyor. ‘Fiziksel benzerliği var, karıştırılıyor’ demek hiç mantıklı değil.

“Elim olayların yaşanmaması için hayvan sahiplerine önemli sorumluluklar getirilmeli”

Ortada bir şey yokken ‘saldırganlık’ diye bir şey köpekte çok sıkıntı bir ihtimal. Size nazaran ortada bir şey yok. Bir kez cins dışı bir canlıdan bahsediyoruz. Bir köpeğin bir arabayı algılaması mümkün mü? Ya da elinde şemsiye tutan birini şemsiyesinin yağmurdan korunmak gayeli olduğunu algılayabiliyor mu? Elbette algılayamıyor ve bunu kendi başında farklı biçimde anlamlandırabiliyor köpek. En başta bu şanssız olayda bu kız çocuğunun ebeveynleriyle kesinlikle konuşulması gerekiyor. Neden denetimsiz halde kız çocuğu orada? Orası bir basket alanı, iki tane köpek o bahset alanının içerisinde özgür biçimde oynarken o kız çocuğu neden içeride? Ailesinin müsaadesiyle mi orada? O iki köpek neden orada hür? O köpeklerin sahibi kim? Neden köpekleri kayışsız formda insanların basketbol oynaması gereken ya da çocukların olduğu bir yerde hür? Bu tip elim olayların yaşanmaması için hayvan sahiplerine önemli sorumluluklar getirilmesi sorumluluklara uymayanlara da önemli cezai yaptırımlar getirilmesi gerekiyor.

“Hummalı bir kısırlaştırma çalışmasıyla 15 sene içerisinde sokak köpeği diye bir şey kalmaz”

 Elbette barınaklar tahlil değil. Zira Türkiye’de barınaklar son derece donanımsız ve çok makus tasarlanmış, yetersiz. Hayvanların hapsedilmesi de aslında hakikat bir şey değil. Sakat, yardıma muhtaç hayvanlar, sıhhat sorunu olan köpeklerin tedavi edilip tekrar bölgelerine bırakılması gerekir. Agresif olanlar yahut sürü nizamını bozanlar da yanlışsız kurgulanmış rehabilitasyon merkezlerinde, rehabilite edilip ya da sürülerinin, bölgelerinin değiştirilmesiyle bu sorunların üstesinden gelinir. Ancak ana nokta şu ki, 30 yıldır söylediğimiz bir şey: Kısırlaştırma. Bu işin tahlili sürünün popülasyonunun istikrara alınması. Kısırlaştırma yapılmadığı sürece hiçbir tahlile ulaşamayız. Hummalı bir kısırlaştırma çalışmasıyla 15 sene içerisinde sokak köpeği diye bir şey kalmayacaktır. Belediyeler, sivil toplum örgütleri, veteriner fakülteleri iş birliği içerisinde çalışmalı.  Acil olarak rehabilitasyon merkezlerinin kurulması ve buralara bu işe uygun insanların eğitilerek buralarda istihdam edilmesi gerekiyor.”

Gezerel: Buradaki tek faktör insan

American Staffordshire Terrier sahibi Aybüke Gezerel, “Buradaki tek faktör insan. Hayvanlar azaba maruz kaldığında, katledildiğinde, istismara uğradığında onları bir özne olarak görmüyoruz. Lakin bu hayvan bir beşere ziyan verdiği vakit onu direkt olayın faili ilan ediyoruz” dedi. Gezerel, “Bu köpekleri toplatarak, uyutarak hiçbir yere varamayız. Bu bir ırka yöneltilmiş bir faşizmdir” diye konuştu ve şunları söyledi:

“Devletin toplatmaktan fazla bu ırkı besleyen insanlara eğitim vermesi ve onları denetlemesi gerekiyor. Bu köpekler nitekim çok insancıllar. Benim köpeğim üç yıldır kedisiyle birlikte yaşıyor. Ben kediyle birlikte onu konutta tek başına bırakabiliyorum. Bu vakte kadar ne bir beşere karşı ne hayvana karşı ne bana karşı rastgele bir agresif davranışta bulunmadı zira ben sevdim onu. Evvel sevdim, sonra eğittim. Benim köpeğim sokakta sokak köpeklerinin saldırısına maruz kalınca bile hiçbir şey yapamayan bir köpek. Benim üzere insanlara bu köpeği beslediğinden kaynaklı ceza vererek de hiçbir yere varamazlar.”

“5199 sayılı Yasa gereği belediyelerin sokaktaki hayvanların beslenmesi, bakımı, rehabilitasyonu, tedavisi, kısırlaştırılması ve aşılanmasından sorumluluğu bulunmaktadır. Her belediyenin veterinerlik hizmeti vermesi, veteriner kliniği bulunması ve sokaklardaki hayvanların tedavilerinin yapılması için süreksiz bakım konutu ve kliniklerinin yapılması gerekmektedir. Ne yazık ki şimdi kliniği dahi bulunmayan belediyeler, sokaktaki hayvanları toplayıp dağlara, kırsala bırakmakta. Bu bir tahlil üretmemekte. Hayvanlar oralarda birbirlerini parçalayarak, açlıkla, sefaletle mevte terkedilmektedir. Bu uygulamalar çok çağ dışı. Muhakkak olmaması gereken ve görüldüğünde şikâyet edilmesi gereken uygulamalardır. Sorumluluklarını yerine getirmeyen belediyeler bu cins tahlil yolları üretmektedir. Sokağımızdaki hayvanlar bir yerden alıp diğer bir yere bırakmakla azalmaz. Gittiği yerde daha çok ürümekte, üreyen hayvanlar oradan alınıp diğer yere götürülmekte ve popülasyon gitgide artmaktadır. Sokaktaki tüm köpeklerin barınaklarda toplanması mümkün değildir. Rehabilitasyon merkezi en âlâ olan belediyelerin bile sokaklardaki tüm köpeklere bakabilecek kapasitesi bulunmamaktadır. Zira yasa gereği yapılan tüm bakımevleri süreksiz bakımevi ve rehabilitasyon merkezi olarak geçmektedir.”