Hiyeroglif Aydınlatan Bilgi Sitesi
Fehmi Koru*
Cem Karaca 12 Eylül (1980) askeri darbesinin -ve medyanın- mağdurlarındandı. Darbeye konser için gittiği Almanya’da yakalanmış, tam dönmeye hazırlanırken o vakitler Hürriyet kümesinin çıkardığı ‘Hafta Sonu’ gazetesinde kendisiyle ilgili uyduruk bir haber yüzünden orada kalmayı yeğlemişti.
Askeri idare herkesin sevgilisi bir sanatçıyı hiç düşünmeden o palavra haber yüzünden vatandaşlıktan çıkardı.
Sürgünde yaşadığı yıllarda Almanya’ya uğradığımda Cem Karaca’yla gerçekleştirdiğim buram buram vatan hasreti kokan bir röportaj o vakit çalıştığım gazetede çarpıcı bir manşetle yayımlandı. Periyodun başbakanı Turgut Özal’ın yakın ilgisiyle kendisinin ülkeye dönüş ve yine vatandaşlığa kabul ediliş süreci öylece başladı.
Mevzuyu bugün aklıma getiren, Cem Karaca’nın o gün bana anlattığı, gazetede yayımlandığında büyük ilgi gören bir anısıydı.
Babası Mehmet Karaca Azeri kökenli, annesi Toto Karaca ise Rum asıllıydı Cem Karaca’nın. Anne-baba yıllarca ülke tiyatroseverlerini güldüren İstanbul Tiyatrosu’nun daima takımında bulunan iki sanatçıydı.
Anı şuydu: Baba Mehmet Karaca oğlu Cem’i bir gün mescide götürmüş. İslam dini hususlarında bilgi sahibi küçük Cem de babasıyla birlikte namaza durmuş. İkisi ayakta mühletleri okumuş, rükuya varmış, sıra secde yapmaya geldiğinde, gerisinden yaklaşan yaşlıca sakallı biri, bir hafta evvel oynarken kırılan bacağı yüzünden secde yapmakta zorlanan Cem’i apansızın kavrayarak zorla secdeye yatırmış. Natürel o sırada şimdi şifa bulmamış bacak bir sefer daha kırılmış.
“O oldu, bir daha mescide yolumu düşürmedim” demişti hiç unutmadığı olayı uzun yıllar sonra bana anlatırken Cem Karaca…
Korkusuz gazetesinde yazan Memduh Bayraktaroğlu’nun YouTube üzerinden yayımladığı bir görüntüsünü izledim geçenlerde. 16 yaşına kadar memleketi Kırklareli’nde yaşarken mahallesinin mescidinde müezzinlik yapacak kadar dini vecibelerine dikkat eden bir devri olduğunu anlatıyordu.
Bayraktaroğlu’nu dinden soğutan ve mescitlerle ortasının açılmasına sebep olan da, birisi devam ettiği ve müezzinliğini yaptığı caminin imamı, başkası sonradan kendisine ilişkin bir cemaat ile ismini ülkede ve ülke dışında duyurmuş bir diğeri olmak üzere iki din adamının söylemleri…
Münferit olaylar mı sayacağız bunları, yoksa bir yaklaşım ve tutum bozukluğunun dışa vurumu mu?
Sanıyorum kendisini ‘dindar’ bilenlerin kimilerinde meseleler bulunduğu kesinlikle.
En son örnek, tıp tahsili görürken, üniversitenin bulunduğu vilayetteki bir cemaat meskeninde gördüğü baskıya dayanamadığı ve bu ortada eğitim aldığı kurumdan da beklediğini bulamadığı için hayatına kendi eliyle son vermiş bir gencin ülkeyi ayağa kaldıran hareketiyle bugünlerde karşımıza çıktı.
‘Cemaat evi’, kendi meskenlerinden uzakta geçirdikleri eğitim hayatlarında genç konuklarına konutlarını özletmeyecek bir sıcak atmosfer, öteki ortamlarda bulamayacakları rahatlık, anlayış, müsamaha ile huzur ve memnunluk vermesi gerekirken, o genç için ruhunu karartan bir çilehaneye dönüşmüş olmalı.
Ne kadar yazık.
Din, kimilerinin lügatında, çileli bir seyahatin ismi. Dinin ritüelleri -namaz, oruç gibi- gerekirse zorlayarak yerine getirilmesi gereken birer mükellefiyet onlar için. Sağa bakmak yasak, solla ilgilenmek büyük günah. ‘Günah’ beşerler üzerinde kullanılan bir zorlama silahı.
Gerçek ise bunun tam aksisi.
Yetişirken en fazla işittiğim tavsiyelerden biri “Seni öldürmeye gelen sende dirilsin” sözüydü. Keskin bir söz lakin özü gerçek. Yunus Emre’nin “Dövene elsiz gerek / Sövene dilsiz gerek” diye tanımladığı dervişlik halinin bir öbür anlatımı.
Müsamaha merkezli bir inanç dünyası, inancın inanandan beklediği bu.
İnancın yanlış kavranışının nasıl sonuçlar doğurduğunu, yalnız bizler değil, bütün dünya, din ismine gerçekleştirilen ‘terör’ aksiyonlarıyla gördü.
Hıristiyan fanatikler ile Musevi çokların aksiyonları de eksik olmuyor.
Şunu biliyoruz, bilmeyenler de öğrensin: İslam dininin temelinde insanın özgür iradesi ile sorumlu tutulduğu anlayışı yer alır. “Aklı olmayanın dini yoktur” genel prensibinin manası da budur. Beşerler inanca akıllarıyla ulaşacak ve hiçbir baskı altında kalmadan -bu ortada diğerlerini da baskıya maruz bırakmadan- hayatlarını özgürce yaşayacaklardır.
“Dinde zorlama yoktur” ve İslam’ın ‘Tevhid’ prensibinin en bariz sözü olan “Sizin dininiz size, benim dinim bana” üzere nasslar bunu anlatır.
Özgürlük olmazsa sorumluluk da olmaz.
Buraya kadar yazdıklarımın örneklerine İslam Peygamberi’nin hayatında rastlanabilir.
İnancın en keskin aksisi inançsızlık değil cehalettir. Onun içindir ki, inançlı beşerler, daha birinci günden, okumaya, bilgilerini artırmaya, bilgi sahibi olmadıkları mevzuların peşine takılmamaya teşvik edilmişlerdir.
Günümüzde karşı karşıya kalınan problemlerin tam merkezinde derin bir cehalet yatıyor. Bilgisiz insan hoşgörüsüz olur, bu da onu kaba softa ham yobaz sınıfına sokar. O denli tiplerin musallat olduğu bireyler, onların şahıslarında temsil edildiğini gördükleri ne varsa, ondan uzak durma yoluna masraflar. Gitmeliler de…
Öylelerinin peşine lakin diğer cahiller takılır.
Cemaatler bugüne kadar kendilerine ‘dışarıdan’ yöneltilen tenkitlere pek kulak asmadılar. Onları kasıtlı, peşin fikirli, dine karşı bireylerin yaveleri olarak görüp önemsemediler.
Lakin kendi içlerinden birinin onlara emanet edilmiş evladına, inançlarının onlara tembih ettiği cinsten hoşça konut sahipliği yapamadıkları bir yana, o genç adamın kendi eliyle hayatına son verme yoluna başvurmasına sebep olmaları, görmezden, işitmezden gelemeyecekleri cinsten bir tenkittir.
Hayatla ödenmiş bir eleştiri…
Ya o genç adamın hayatıyla ödediği bildiriye da kulak verilmezse?
Vicdanların o kadar karardığına inanmak istemiyorum.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.