Hiyeroglif Aydınlatan Bilgi Sitesi
20 yılı Genel Yayın Direktörü olmak üzere 35 yıl aralıksız çalıştığı Hürriyet’in kasım ayında yollarını ayırdığı Ertuğrul Özkök, eşinin ismine gönderme yapan “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazılarını sürdürüyor. Yazılarını “newsletter” olarak geniş bir kümeye gönderen Özkök, Netflix’te gösterilen, Jonathan Larson‘un öyküsünün anlatıldığı “Tick Tick Boom” sinemasının “fevkalade bir müzikal” olduğunu belirterek, “Netflix bu türlü muazzam bir sineması bizden nasıl saklar? Zira sinema Netflix’in bana sunduğu ana ekranda yoktu” sözlerini kullandı.
Özkök’ün “Tansu’ya Mektuplar” dizisinde “Netflix bu sineması bizden niçin saklıyor” başlıklı yazısı şöyle:
Siz de benim üzere bir Netflix bağımlısı iseniz, eminim siz de benim üzere sık sık şöyle düşünüyorsunuz:
“Yahu yeni hiçbir şey yok, seyredecek bir şey kalmadı…”
Halbuki var…
Kendimden bir örnek vereyim.
Torunum Zeynep Saatçi geçen gece bana bir bildiri attı. “Dede Netflix’de “Tick..Tick Boom” diye bir sinema var tam senlik” dedi.…
Zeynep bana hergün bu türlü bir şey söylemez…Söylüyorsa vardır bir şey…
Ana ekranda bir sineması seçmemiz kaç dakika
Netflix’e baktım. Ana ekranda bu türlü bir sinema yok. Olsa zati kesinlikle görürdüm, zira ana ekranı her gece en az beş kez baştan sona tarıyorum.
Bu ortada size bir istatistik vereyim. Netflix’de bir sineması seyretmeye karar vermemiz aşağı üst 20 dakika alıyormuş.
Bulamayınca ana ekranın arama kısmına girip sinemanın ismini yazdım ve karşıma çıktı.
Sineması seyretmeye başladım…
Evvel “Sıkıcı bir sinema başlıyor galiba” hissine kapıldım.
Oyuncu Andrew Garfield’di…
David Fincher’ın Facebook’un kuruluşunu anlattığı “Sosyal Ağ” ve “Örümcek Adam” sinemalarından tanıdığım ve çok sevdiğim bir oyuncu…
Aaa oysaki bu sinemanın direktörü kimmiş
Lakin biraz ilerleyince sinema dayanılmaz bir müzikal haline gelmeye başladı.
Onbeşinci dakikada sinemaya uygunca dalmış ve kendimi bir tıp Rock “West Side Story”vari” sinemada bulmuştum.
Karşımda muazzam bir Broadway müzikali vardı.
İşte o an “Kimmiş bu sineması yapan yönetmen” diye sormak aklıma geldi.
Google’a girip baktım ve o an büyük bir şaşkınlığa düştüm.
Sinemanın direktörü Hamilton’un müellifi
Sinemanın direktörü Lin-Manuel Miranda’ydı…
Yani Broadway tarihinin Pandemi öncesi en büyük fenomeni
“Hamilton” müzikalini yapan Porto Rico orijinli dâhisi.
“Hamilton” Amerika Birleşik Devletleri’nin kurucu babalarından Alexander Hamilton’ın hayatından esinlenen bir müzikal ve Broadway tarihinin son büyük efsanesiydi..
Bugüne kadar hiçbir Broadway müzikali üzerine bu kadar çok yazı, yorum yapılmamıştı.
Bu müzikal için zar güç bir bilet bulmuştum lakin tam gideceğim sırada burada çıkan bir sorun hasebiyle gidememiş, biletimi Oray Eğin’e vermiştim.
Seyrettiğim sineması işte o müzikali yazan, sahneye koyan, oynayan Lin-Manuel Miranda yapmıştı.
Tahminen benim eksikliğim, fakat bugüne kadar sinemanın ne yapılışı ne gösterime çıkışı ile ilgili tek söz bir şeye rastlamamıştım.
Güya gizlice çekilip, gösterime girmiş bir sinema üzereydi benim için.
Sinemanın kahramanının trajik kıssası
Sinema bir diğer Broadway efsanesinin,Jonathan Larson’un hayatının bir kısmını anlatıyordu…
Muhtemelen ismini duymamışınızdır.
Jonathan Larson bir müzikal bestekar ve yazarı…Çok trajik bir hayatı var. Daha lisede müzik yazmaya başlıyor. Çok kabiliyetli lakin daha sonra geldiği New York’ta yazdığı müzikleri hiçbir yapımcıya kabul ettiremiyor.
Haftanın beş günü mahallesindeki bir barda çalışarak hayatını kazanıyor.
Isınması olmayan bir konutta yaşıyor. Yazdığı ımüzikalleri lakin küçük arkadaş kümelerine dinletebiliyor.
Oyunun Brodway’de başlayacağı gün ne oldu
Sonunda yazdığı müzikallerde biri olan “Rent”, tıpkı Lin-Manuel Miranda’nın Hamilton’u üzere Off Broadway’de oynanmaya başlıyor.
O denli hoş bir müzikal ki, farkediliyor ve bir tiyatro onu Broadway’e taşımaya karar veriyor
Lakin “Rent’in” Broadway’de gösterime başlayacağı gecenin sabahında Jonathan Larson hayatını kaybediyor.
Nedeni aort yırtılmasıdır ve bir teşhis yanılgısı yüzünden ölmüştür…
Şimdi 36 yaşındadır…
Rent o gece Broadway’de gösterime girer…12 yıl boyunca kesintisiz gösterimde kalır. Her gece oyun onun ismine ithaf edilerek başlar. Vefatından sonra bir çok Grammy ve öteki ödül kazanır. Birebir Hamilton üzere mecmualara kapak olur, hakkında sayısız övücü yazı çıkar.
Yazdığı müzikallerden biri de “Tick Tick Boom’dur..”
Tam manasıyla bir Rock müzikal…
30’uncu yaş gününde kendine söyledikleri
Jonathan Larson, Elton John,Beatles ve Doors hayranıdır…
Sinemanın çabucak girişinde kendi kendiyle çok trajik bir konuşması var ve şöyle diyor:
“30 yaşımdayım. Paul McCartney ve John Lennon’un birlikte son müziklerini yazdığı yaştan büyüğüm. Annem ve babam bu yaşta evli ve iki çocuk sahibiydi, meslekleri ve meskenleri vardı. Benimse hiçbir şeyim yok…”
Bunu diyen çocuk, 6 yıl sonra, 36 yaşında hayata veda ederken ardında iki muazzam Hollywood müzikali bırakmıştı.
Geceyarısı sineması bitirdiğimde ben de hayalimde Netflix’le konuymaya başladım. Üstelik bu konuşmayı bir ay içinde ikinci kere yapıyordum.
Bu türlü bir sinema niçin bize tanıtılmaz
Dedim ki; Netflix bu türlü muazzam bir sineması bizden nasıl saklar? Zira sinema Netflix’in bana sunduğu ana ekranda yoktu.
Geçen ay tıpkı şey “Don’t Look Up” (Yukarı Bakma) sinemasında de oldu. Sinema çıktıktan sonra bir mühlet ana ekranda görünmedi. Hatta o günlerde Netflix yetkililerine sordum lakin Noel nedeniyle merkezde herkes tatilde olduğu için doyurucu bir yanıt alamadım.
Sinema ne vakit ki kimi beşerler tarafından farkedilip en çok seyredilenler ortasına girdi o vakit ana ekranda görünmeye başladı.
Meğerse sinema 12 Kasım’da Netflix’te gösterime girmiş
Lin-Manuel Miranda’nıın bu sineması 2021 tarihli bir Netflix üretimi.12 Kasım’da gösterime girmiş. Türkiye’de ne vakit gösterime sokuldu bilmiyorum.
Ancak düne kadar bu sinema hala benim ana ekranımda görünmüyordu.
Şu soruların karşılığını hala bilemiyorum. Sanki “Don’t Look Up” ve “Tick Tick Boom” üzere sinemalar benim ana ekranımda mı görünmüyor? Netflix algoritması herbirimizin zevkine nazaran başka bir ana ekran mı sunuyor ve benim bu sinemayla ilgilenmeyeceğimi mi düşünüyor:
Yoksa Netflix’in ana ekran tanıtımında bir sorun mu var.
Sinema yazılarında bir art ekran kısmı açma vakti
Eminim siz de sık sık “Netflix’de seyredecek bir şey kalmadı” hissine kapılıyorsunuz.. Halbuki art ekranda inanılmaz sinemalar var ve bir arkadaşınız tavsiye etmedikçe yahut bin sinema bittikten sonra altta onu seyrettiyseniz bunu da seyredebilirsiniz anonsu ile tesadüen bulabiliyorsunuz.
O nedenle Hürriyet’ten ayrılmadan evvel köşemde “Arka Ekran” diye bir kısım açmıştım ve bu türlü sinemaları tanıtıyordum.
Meğer “Don’t Look Up” da “Tick Tick Boom” da özel bir tanıtımı hakeden çok değerli sinemalar. Seyirci vakitle bunları buluyor. Ancak algoritma bu hususta bize yardımcı olmuyor yahut Netlix’in sinema pazarlaması konusunda önemli bir sorunu var.
Algoritma bizi giderek dar alana sıkıştırıyor
Tıpkı sorun Spotify, Apple, Deezer üzere streaming müzik platformlarında da var.
Bu platformların algoritmaları bizi tanıdıkça, sinema ve müzik zevklerimizi giderek daha dar bir alana mahkum ediyor.
Mesela yeni çıkan müziklerle ilgil bize sundukları “Radar’larda” en çok dinlediğimiz müzikleri dikkate alıp bize daima o tıp yeni müzikleri tavsiye ediyor.
Meğer bütün dünyada müzik yelpazesi hergün biraz daha genişliyor ve bizse giderek daha dar bir alana sıkışıyoruz…
Diyeceğim…
Netflix ana ekranında daha tesirli bir yeni sinema tanıtım stratejisi aramalı ve bizi algoritmanın tahakkümünden muhafazalı, bu türlü sinemaları bizden saklamak değil, tam tersine gözümüze sokmalı…
Netflix’in yapmadığını ben yapayım.
Lin-Manuel Miranda günümüzün dahi bir sanatkarı.
Bugünün, “Cats” Phantom of the Opera” ve “Evita” müzikallerinin yaratıcısı Andrew Lloyd Weber’i sayılabilecek bir sanatçı.
Bu onun birinci büyük sinema denemesi. Öyküsü tekrar çok çok kuvvetli…Müzikler inanılmaz.
Şayet müzikal merakınız varsa kesinlikle seyredin…
Yoksa da seyretmeyi deneyin…
Hoş bir hafta sonu menüsü
(*) SİNEMA: BENDEN NE OLUR: Türkiye’nin ve dünyanın meselelerinden çok mu sıkıldınız? İçiniz çok mu karardı? Karamsarlık üzerinize uygunca abandı mı? Buyrun size çok hoş, hafif mi hafif bir kaçış sineması. “Benden Ne Olur”. Atilla Dorsay’ın “Son Devrin en yeterli Türk komedisi” dediği, Cumhuriyet’te Emel Seçen’in: “Bir yandan sorguluyor, bir yandan hoşça vakit geçirtiyor. Türk sineması özleyenlere” diye tavsiye ettiği sinema. Cem Belevi’nin,Yaşlı Amca’nın müzikleri olağanüstü. Vallahi ben de salondan çok keyifli çıktım.
(*) NETFLIX: HATA VE POLİSİYE SEVENLERE: “Stay Close” dizisi
sizi çok sarabilir. Harlan Coben’in kitabından yapılan çok sürükleyici bir husus. Ben bir gecede tamamını bitirdim. İngiliz imali bir dizi ve İngilizler bu işi biliyor. Bunu sevdiyseniz, tekrar Harlan Coben’in kitaplarından yapılan “Stranger” ve “Safe” dizilerini de çok sevebilirsiniz.
***
(*) EXXEN: GÜLDÜRÜ SEVENLERE. “Gibi”…Son vakitlerde bu kadar güldüğümü hatırlamıyorum. İki kenar mahalle delikanlısının geyik muhabbetlerinde en absürd mevzuları nasıl içinden çıkılmaz sıkıntılara dörnüştürdüğünü öylesine komik ve hoş anlatıyorlar ki. Benim favorim birinci kısımdaki “Kokoriç” ve üçüncü kısımdaki “Hollandalı yamyam…”
***
(*) NETFLIX: BELGESEL SEVENLERE: “Clive Davis: Soundtrack of Our Lives” Müzik dünyasının Ahmet Ertegün’le birlikte en büyük müzik kaşifi ve imalcisi sayılan Clive Davis’in öyküsü. Whitney Houston’u, Grateful Dead’i, Barry Manilow’u, Janis Joplin’i, Santana’yı, Bruce Springsteen’i, Chicago, Billy Joel, Aerosmith’i keşfeden ve müzik dünyasına tanıtan, Pink Floyd’u Amerika’ya taşıyan, 70’lerde “Sound of Philedelphia” akımını başlatan müzik sanayisinin sahiden dev bir ismi. Natürel ki Ahmet Ertegün’ün de en büyük rakibi…
(*) MÜZİKTE “THE WEEKND” HAFTASI: The Weeknd bana nazaran Michael Jackson sonrasının en büyük fenomenlerinden biri. Kendi hisseme ne yapsa seviyorum. Geçen hafta son albümü “Dawn FM (Alternate World) isimli albümünü yayınladı. Bu sefer bildiğimiz çizgisinin dışına çıkmış.
1980’lerdeki Michael Jackson üslubundaki “How Do I Make You Love Me’” ve “”Out of Time” , 1990’ları hatırlatan “Take My Breath” ve oradan 2000’lerin şekillerine yanlışsız çok değişik ve hoş müzikler.
Michael Jackson’un efsane “Thriller” albümü üzere baştan sona hoş kesimler.