Mahfi Eğilmez yazdı: ‘Faiz sebep enflasyon sonuçtur’ teorisinin bilmem kaçıncı kere çöküşü

Dr. Mahfi Eğilmez

Bilimsel gerçekler yüksek faizin yüksek enflasyonun sonucu olduğunu gösterdiği halde bunun zıddının geçerli olduğunu, yani yüksek enflasyonun yüksek faizin sonucu olduğunu tez edenler var. Argüman etmekle kalmıyor kanıtlamaya ve Merkez Bankası’nın faizini düşürerek enflasyonu düşürmeye uğraşıyorlar. Bilimsel gerçeğin zıddını kanıtlama eforu yeni bir yaklaşım değil. Türkiye birebir iddiayı 1994’de ortaya atıp uygulamaya kalkınca büyük bir kriz yaşamıştı.

Aşağıdaki grafik Merkez Bankası faizi (sol eksen), Enflasyon (sol eksen) ve USD/TL kuru (sağ eksen) ortasındaki bağlantıyı gösteriyor (bu grafikte kullanılan MB Faizi bilgileri TCMB sitesinden, enflasyon dataları TÜİK’den ve USD/TL kuru dataları ay sonu kurları temel alınarak Bloomberg HT sitesinden alınmıştır.)

Grafik, Merkez Bankası’nın, yüksek enflasyonu düşürmek maksadıyla faizi düşürdüğünü ve düşürdüğü andan itibaren kurun ve enflasyonun düşmediğini, tam bilakis yükseldiğini açık ve net bir biçimde gösteriyor.

Toplumsal bilim dediğimiz şey yaşanmış olayların gözlemlenmesi ve tekraren test edilmesi sonucunda katılık derecesine nazaran hipotez, teori ve kanun haline getirilerek tasnif edilmesi uğraşından ibarettir. Toplumsal bilimler ve onun bir kesimi olan iktisat bilimi birçok mevzuda üniversal sonuçlara sahip olsa da bu sonuçlar mahallî şartlara nazaran birtakım farklılıklar gösterebilir. Mesela ABD üzere parası rezerv para pozisyonunda olan bir ülkede kur enflasyon üzerinde değerli bir tesir yaratmazken Türkiye üzere parası rezerv para olmayan ve dolarizasyon tesirinde olan bir ülkede kur enflasyon üzerinde çok değerli bir tesir yaratabilir. Münasebetiyle enflasyonun nedenleri ortasında bu türlü farklılıklar çıkabilir. Onun için her vakit birinci nedene bakmak gerekir diyoruz: Türkiye’de kur artışında ve onun tesiri altında ortaya çıkan enflasyon artışında birinci neden risk artışıdır. Bu ortamda faizi indirmek demek risklere ek yapmak demektir. Risklere yapılan her ek kuru ve akabinde da enflasyonu yükseltir.

Bir vakitler ‘bilimden ayrılanı kurt kapar’ demiştim, bu sözümü kurdaki yükseliş çerçevesinde bugüne uyarlayayım: ‘Bilimden ayrılanı kur kapar.’

Bu yazı Mahfi Eğilmez’in ferdî blogundan alınmıştır.