Hiyeroglif Aydınlatan Bilgi Sitesi
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI anketinin aralık sonuçları açıklandı. Eşik bedel olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, kasımda 52 olarak ölçülen manşet PMI, aralıkta kritik eşik paha 50’nin üzerinde kaldı ve hafif bir artışla 52,1 düzeyinde gerçekleşti. Böylelikle kesimin durumu son 7 ay boyunca düzgünleşme gösterdi.
Aralıkta faaliyet şartlarındaki güzelleşmede tesirli ögelerden biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam ağustos ayından beri en yüksek süratte artarken iştirakçiler bu durumun genel olarak kapasite genişletmeye yönelik uğraşlardan kaynaklandığını belirtti.
Öte yandan güçlü enflasyonist baskıların faaliyetler üzerindeki olumsuz tesirlerine bağlı olarak anketin öbür endekslerinde daha olumsuz bir tablo ortaya çıktı. Girdi maliyetleri, 2005 yılının ortalarında başlayan anket tarihinin en yüksek artışını kaydetti ve enflasyon oranı Eylül 2018’de gerçekleşen bir evvelki rekor seviyenin de üzerine çıktı.
Firmalar, maliyet yüklerini artıran esas faktörün Türk lirasındaki paha kaybı olduğunu belirtti. Buna karşılık, imalatçılar satış fiyatlarını da rekor süratte artırdı. Fiyat artışlarının birçok müşteriyi caydırması sonucu toplam yeni siparişler üst üste üçüncü ay yavaşlama kaydetti. Bu durum, milletlerarası talepteki güzelleşmeye bağlı olarak artmaya devam eden yeni ihracat siparişlerine karşın gerçekleşti.
Kasım ayındaki ölçülü artışın akabinde üretim aralıkta düşüş gösterdi. Fiyat baskıları, üretimde de yavaşlamaya yol açan faktörler ortasında yer aldı. Firmalar maliyetleri denetim altına almak ve talepteki ivme kaybına ahenk sağlamak maksadıyla satın alma faaliyetlerini yavaşlatırken birebir vakitte hem girdi hem de en son eser stoklarını azalttı.
Girdi temininde yaşanan zorluklar yaygın bir halde devam ederken tedarikçilerin teslimat mühletleri anket geçmişinin ikinci en yüksek oranında arttı. Anket iştirakçilerine nazaran, birtakım örneklerde fiyat dalgalanmalarının da tesiriyle ham unsur temininde yaşanan zorlukların yanı sıra nakliye meşakkatleri ve yurt dışından mal temininde karşılaşılan meseleler da gecikmelerde rol oynadı.
Yeni ihracat siparişleri ise yılın son ayında daha olumlu bir tablo çizdi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI aralık bilgileri, Türk lirasındaki bedel kaybının enflasyonist baskıları artırması nedeniyle firmaların 2021 yılının sonunda önemli maliyet artışları ile karşı karşıya kaldığına işaret etti.
Fiyatlardaki yükseliş müşterilerin yeni sipariş vermekten vazgeçmesine yol açtı ve anket kapsamında takip edilen 10 kesimin tamamında yeni siparişler yavaşladı. Son anketin öne çıkan olumlu gelişmesi, dalların çoğunluğunda istihdam artışının devam etmesi oldu.
Maliyet baskıları aralıkta yüksek seviyede seyrederken 10 kesimin altısında girdi fiyatları altı yıllık bilgi geçmişinin en sert artışını kaydetti. Bilhassa metalik olmayan mineral eserler, dokumacılık eserleri, kara ve deniz taşıtları kategorilerinde maliyet yükleri güçlü artışlar gösterdi. Bunun sonucunda satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı. En süratli yükseliş metalik olmayan mineral eserler bölümünde yaşandı. Ana metal sanayi ile ağaç ve kağıt eserleri bölümlerinde de rekor artışlar kaydedildi.
Fiyatlardaki keskin artışlar, firmaların yeni sipariş almalarını da zorlaştırdı. Mayıs 2020’den beri birinci sefer dalların tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. En süratli düşüş, makine ve metal eserleri kesiminde gerçekleşti. Yeni ihracat siparişleri ise yılın son ayında daha olumlu bir tablo çizdi ve takip edilen 10 kesimin yedisinde büyüme kaydetti.
Aralıkta ana metaller, kimyasal-plastik- kauçuk ve metalik olmayan mineral eserler olmak üzere yalnızca üç kesimin üretiminde artış gözlendi. En besbelli yavaşlama, altı aylık büyüme devrinin sona erdiği giysi ve deri eserleri dalında gerçekleşti.
İstihdam genel olarak artmaya devam etti
Tedarik zincirlerinde yaşanan önemli aksamalar, faaliyetleri olumsuz etkilemeye devam etti. Tedarikçilerin teslimat mühletleri tüm bölümlerde keskin artış gösterdi ve kasım ayına nazaran daha uzun periyodik gecikmeler yaşandı. Teslimat sürelerindeki en bariz artışlar makine ve metal eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler kesimlerinde gerçekleşti.
Firmaların yıl sonunda karşılaştığı zorluklara karşın istihdam genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran dal sayısı kasımda altı iken aralıkta yediye çıktı. En yüksek oranda yeni istihdam yaratan dallar kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu.
Açıklamada görüşlerine yer verilen IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, aralık ayında maliyet taraflı baskıların Türk imalat kesiminin faaliyetlerini olumsuz etkilediğini söz etti.
Harker, “Girdi maliyetlerinde ve satış fiyatlarında kaydedilen rekor artışlar müşterileri yeni sipariş vermekten vazgeçirdi. Bu durum imalatçıların satın alma faaliyetlerini azaltmasına ve tedarik zincirlerinde aksaklıkların ağırlaşmasına neden oldu. Covid-19 salgınının Omicron varyantının yükselişinden kaynaklanabilecek muhtemel meselelerle birlikte tüm bu gelişmeler bölümün 2022 yılına güçlü bir ortamda girmesine yol açıyor.” değerlendirmesinde bulundu.